top of page
ΣΥΝΕΠΙΜΕΛΕΙΑ.jpg
ΣΥΝΕΠΙΜΕΛΕΙΑ.jpg
%CE%A6%CE%A9%CE%A4%CE%9F_edited.jpg

Απόστολος Γεωργούλας

apgeorgoulas@nglawservices.gr

27.04.2021

Αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο: Συνεπιμέλεια και άλλες διατάξεις.

Σημαντικές αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο, και ιδίως στις διατάξεις που ρυθμίζουν τις σχέσεις γονέων και τέκνων, φέρνει το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, υπό τον τίτλο «Μεταρρυθμίσεις αναφορικά με τις σχέσεις γονέων και τέκνων και άλλα ζητήματα οικογενειακού δικαίου», που είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Η κυριότερη αλλαγή είναι ότι με τις διατάξεις του, εφόσον αυτές ψηφιστούν ως έχουν, καθιερώνεται η από κοινού άσκηση από τους δύο γονείς της γονικής μέριμνας - και άρα και της επιμέλειας- του τέκνου και μετά την διακοπή της κοινής συμβίωσής του. Η βασική αυτή αλλαγή έχει οδηγήσει στο να χαρακτηριστεί η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία ως «Νομοσχέδιο για τη Συνεπιμέλεια». Αναλυτικά, οι κυριότερες αλλαγές που θα επέλθουν είναι οι εξής:

  • Με το νέο καθεστώς, μετά την καθ’ οιονδήποτε τρόπο διακοπή της κοινής συμβίωσης των γονέων, αυτοί θα εξακολουθούν να ασκούν από κοινού την γονική μέριμνα των τέκνων, μπορούν όμως με έγγραφο βέβαιης χρονολογίας να καθορίζουν διαφορετικά τον τρόπο άσκησής της για τουλάχιστον δύο χρόνια. Με τις ισχύουσες διατάξεις η γονική μέριμνα ανατίθεται από το δικαστήριο σε έναν από τους δύο γονείς και αυτοί μπορούν να συμφωνούν (χωρίς αυτό να είναι υποχρεωτικό) στην από κοινού άσκηση.

  • Οι συνήθεις πράξεις επιμέλειας του προσώπου του τέκνου ή διαχείρισης της περιουσίας του θα εξακολουθούν να ασκούνται από τον γονέα με τον οποίο διαμένει το τέκνο, μετά όμως από προηγούμενη ενημέρωση του άλλου γονέα, πράγμα που δεν είναι απαραίτητο σήμερα.

  • Με το προτεινόμενο καθεστώς, σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων που καθιστά αδύνατη την από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας, καθένας από τους γονείς θα μπορεί να καταφύγει στο Δικαστήριο, το οποίο είτε θα κατανέμει την άσκηση της γονικής μέριμνας μεταξύ τους ή θα εξειδικεύει τον τρόπο άσκησής της σε κατ’ ιδίαν θέματα ή θα αναθέτει αυτή αποκλειστικά σε έναν από τους δύο γονείς. Το Δικαστήριο θα μπορεί επίσης να διατάσσει πραγματογνωμοσύνη ή διαμεσολάβηση. Οι δυνατότητες αυτές του Δικαστηρίου περιγράφονται ως παρέκκλιση από τον κανόνα που είναι η από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας.

  • Ο Αστικός Κώδικας, όπως ισχύει σήμερα, προβλέπει τη δυνατότητα άσκησης των αξιώσεων διατροφής του τέκνου από τον γονέα που έχει την επιμέλεια (ή από αυτόν που διαμένει μαζί του) έναντι του άλλου γονέα. Με το νέο καθεστώς, πέραν αυτής της δυνατότητας, τις αξιώσεις διατροφής του τέκνου έναντι του άλλου γονέα ή και τρίτου θα έχει ο κάθε γονέας, δηλαδή ακόμα και αυτός που δεν διαμένει μαζί του.  

  • Με την προτεινόμενη τροποποίηση του οικογενειακού δικαίου, οι αποφάσεις για την ονοματοδοσία, το θρήσκευμα, τα ζητήματα υγείας (εκτός των επειγόντων) και για τα ζητήματα εκπαίδευσης που επιδρούν στο μέλλον του τέκνου θα λαμβάνονται υποχρεωτικά από κοινού και από τους δύο γονείς. Οι αποφάσεις για τα ζητήματα αυτά δεν διακρίνονται κατά το ισχύον καθεστώς από όλες τις υπόλοιπες σημαντικές για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του τέκνου αποφάσεις.

  • Με τις νέες διατάξεις του οικογενειακού δικαίου, εφόσον αυτές ψηφιστούν, η συμφωνία για τη μεταβολή της κατοικίας του τέκνου που επιδρά στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα που δεν διαμένει μαζί του θα γίνεται εγγράφως. Διευκρινίζεται επίσης ότι ο γονέας στον οποίο δεν έχει ανατεθεί η άσκηση της γονικής μέριμνας έχει δικαίωμα να ζητά πληροφορίες για το πρόσωπο ή την περιουσία του τέκνου.

  • Με το νέο καθεστώς η επικοινωνία με το τέκνο του γονέα που δεν διαμένει μαζί του περιγράφεται ως δικαίωμα και υποχρέωσή του και όχι απλώς ως δικαίωμα, όπως περιγράφεται σήμερα στον Αστικό Κώδικα. Ο γονέας που διαμένει με το τέκνο υποχρεώνεται να διευκολύνει την καθημερινή επικοινωνία του τέκνου με τον άλλο γονέα. Μάλιστα, με το νέο καθεστώς προβλέπεται και τεκμήριο αναφορικά με τον ελάχιστο χρόνο επικοινωνίας με το τέκνο του τού γονέα που δεν διαμένει μαζί του. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι το τέκνο θα πρέπει να περνάει το ένα τρίτο του συνολικού χρόνου του με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει. Ο χρόνος αυτός μπορεί να περιοριστεί ή να αποκλειστεί για εξαιρετικά σοβαρούς λόγους. Μάλιστα η διάταξη παραθέτει ενδεικτικά ως έναν τέτοιο λόγο την αμετάκλητη καταδίκη του γονέα για αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας ή κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής.

  • Εξάλλου, στις προτεινόμενες διατάξεις αναφέρονται ενδεικτικά περιπτώσεις κακής άσκησης της γονικής μέριμνας, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν στην μερική ή ολική αφαίρεσή της. Μεταξύ των περιπτώσεών αυτών περιλαμβάνεται και η υπαίτια μη συμμόρφωση του γονέα προς αποφάσεις και διατάξεις δικαστικών και εισαγγελικών αρχών ή προς υπάρχουσα συμφωνία των γονέων για την άσκηση της γονικής μέριμνας, η αδικαιολόγητη άρνηση του γονέα να καταβάλει την διατροφή που έχει οριστεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο, η κακή άσκηση ή η υπαίτια παράλειψη άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας, αλλά και η παρεμπόδιση ή η άρνηση του άλλου γονέα να διευκολύνει το δικαίωμα επικοινωνίας του δικαιούχου γονέα.      

  • Σε περίπτωση κακής άσκησης της γονικής μέριμνας και εφόσον επίκειται άμεσος κίνδυνος για το τέκνο έως την έκδοση δικαστικής απόφασης για την ολική ή μερική αφαίρεση, με εισαγγελική διάταξη μπορεί να διατάσσεται κάθε πρόσφορο μέτρο. Με το νέο καθεστώς τίθεται χρονικό όριο εντός του οποίου ο ενδιαφερόμενος γονέας θα πρέπει να απευθύνεται στο δικαστήριο που θα διατάζει οριστικά την ολική ή μερική αφαίρεση της γονικής μέριμνας. Αυτό θα πρέπει να γίνεται εντός 90 ημερών, ενώ θα μπορεί να υπάρξει και ισόχρονη αιτιολογημένη παράταση. 

  • Με τις προτεινόμενες διατάξεις επιχειρείται να δοθεί μία ερμηνεία της αόριστης νομικής έννοιας «συμφέρον του τέκνου». Έτσι αναφέρεται ότι το συμφέρον του τέκνου εξυπηρετείται πρωτίστως από την ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή και φροντίδα του, καθώς επίσης και στην αποτροπή διάρρηξης των σχέσεών του με καθένα από αυτούς. Επίσης, με τις νέες διατάξεις «κατευθύνονται» τα Δικαστήρια, στις δίκες για την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή για τον τρόπο άσκησής της, να λαμβάνουν υπόψη τους την ικανότητα του κάθε γονέα να σέβεται τα δικαιώματα του άλλου, αλλά και τη συμμόρφωσή του με δικαστικές αποφάσεις και εισαγγελικές διατάξεις.

  • Με τις προτεινόμενες διατάξεις επίσης «παροτρύνεται» ο Δικαστής στις δίκες σχετικά με την γονική μέριμνα να λαμβάνει υπόψη τη γνώμη του τέκνου, αφού, όμως, διαπιστώσει ότι αυτή δεν αποτελεί προϊόν καθοδήγησης ή υποβολής.

  • Εξάλλου, με τους προτεινόμενους κανόνες προβλέπεται ως υποχρεωτική η καταβολή προσπάθειας από τους γονείς να βρίσκουν κοινά αποδεκτές λύσεις για τα τέκνα τους (προαιρετικά να προσφεύγουν και στη διαμεσολάβηση), χωρίς όμως να διευκρινίζεται ο τρόπος διαπίστωσης ότι πράγματι καταβλήθηκε τέτοια προσπάθεια, ούτε, όμως, και ποια είναι η κύρωση για την παραβίαση από μέρους τους της εν λόγω υποχρέωσης.

  • Τέλος, με τις νέες διατάξεις προβλέπεται η δυνατότητα επίδοσης εγγράφων στην κατοικία οποιουδήποτε από τους δύο γονείς, ακόμα και αυτού με τον οποίο δεν διαμένει μόνιμα το τέκνο.

 

Ακολουθεί πίνακας στον οποίο παρατίθενται οι ισχύουσες διατάξεις, σε λευκό φόντο, και οι προτεινόμενες νέες διατάξεις, σε γαλάζιο φόντο, με επισήμανση των αλλαγών που θα επέλθουν εφόσον αυτές ψηφιστούν:

Άρθρο 56 Αστικού Κώδικα:

Ο ανήλικος που τελεί υπό γονική μέριμνα έχει κατοικία την κατοικία των γονέων του ή του γονέα που ασκεί μόνος του τη γονική μέριμνα. Αν τη γονική μέριμνα ασκούν και οι δύο γονείς χωρίς να έχουν την ίδια κατοικία, ο ανήλικος έχει κατοικία την κατοικία του γονέα με τον οποίο συνήθως διαμένει. Ο ανήλικος που τελεί υπό επιτροπεία ή όποιος τελεί υπό πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση, έχει κατοικία την κατοικία του επιτρόπου ή του δικαστικού συμπαραστάτη του.

Άρθρο 56 Αστικού Κώδικα:

Ο ανήλικος που τελεί υπό γονική μέριμνα έχει κατοικία την κατοικία των γονέων του ή του γονέα που ασκεί μόνος του τη γονική μέριμνα. Σε περίπτωση χωριστής διαμονής των γονέων, ο ανήλικος έχει κατοικία την κατοικία του γονέα με τον οποίο συνήθως διαμένει. Η επίδοση εγγράφων που αφορούν το τέκνο γίνεται στην κατοικία οιουδήποτε εκ των γονέων ή σε τρίτο που ασκεί την γονική μέριμνα. Ο ανήλικος που τελεί υπό επιτροπεία ή όποιος τελεί υπό πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση, έχει κατοικία την κατοικία του επιτρόπου ή του δικαστικού συμπαραστάτη του.

Άρθρο 1511 Αστικού Κώδικα:

Κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας πρέπει να αποβλέπει στο συμφέρον του τέκνου. Στο συμφέρον του τέκνου πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου, όταν, κατά τις διατάξεις του νόμου, το δικαστήριο αποφασίζει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή με τον τρόπο της άσκησής της. Η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει επίσης να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μη κάνει διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της φυλής, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών ή όποιων άλλων πεποιθήσεων, της ιθαγένειας, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσίας. Ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται η γνώμη του πριν από κάθε απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα, εφόσον η απόφαση αφορά τα συμφέροντα του.

Άρθρο 1511 Αστικού Κώδικα:

1. Κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας πρέπει να αποβλέπει στο συμφέρον του τέκνου.

2. Στο συμφέρον του τέκνου, που εξυπηρετείται πρωτίστως από την ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή και φροντίδα του, καθώς επίσης και στην αποτροπή διάρρηξης των σχέσεών του με καθένα από αυτούς, πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου, όταν κατά τις διατάξεις του νόμου, το δικαστήριο αποφασίζει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή με τον τρόπο άσκησής της. Η απόφαση του δικαστηρίου λαμβάνει ιδίως υπόψη την ικανότητα και πρόθεση καθενός εκ των γονέων να σεβαστεί τα δικαιώματα του άλλου, την συμπεριφορά κάθε γονέα κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα και την συμμόρφωσή του με δικαστικές αποφάσεις, εισαγγελικές διατάξεις και με προηγούμενες συμφωνίες που είχε συνάψει με τον άλλο γονέα και αφορούν το τέκνο.

3. Η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει επίσης να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας ιδίως του φύλου, του σεξουαλικού προσανατολισμού, της φυλής, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών ή όποιων άλλων πεποιθήσεων, της ιθαγένειας, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσίας.

4. Ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται η γνώμη του, πριν από κάθε απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα και τα συμφέροντά του, εφόσον η γνώμη του τέκνου κριθεί από το δικαστήριο ότι δεν αποτελεί προϊόν καθοδήγησης ή υποβολής.

Άρθρο 1512 Αστικού Κώδικα:

Αν οι γονείς διαφωνούν κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας, και το συμφέρον του τέκνου επιβάλλει να ληφθεί απόφαση, αποφασίζει το δικαστήριο.

Άρθρο 1512 Αστικού Κώδικα:

Σε περίπτωση διαφωνίας κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας οι γονείς υποχρεούνται να καταβάλλουν προσπάθεια για την εξεύρεση κοινά αποδεκτών λύσεων, προσφεύγοντας, εάν είναι απαραίτητο, σε διαμεσολάβηση. Αν διαφωνούν και το συμφέρον του τέκνου επιβάλλει να ληφθεί απόφαση, αποφασίζει το δικαστήριο.

Άρθρο 1513 Αστικού Κώδικα:

Στις περιπτώσεις διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου και εφόσον ζουν και οι δύο γονείς, η άσκηση της γονικής μέριμνας ρυθμίζεται από το δικαστήριο. Η άσκηση της γονικής μέριμνας μπορεί να ανατεθεί στον έναν από τους γονείς ή, αν αυτοί συμφωνούν ορίζοντας συγχρόνως τον τόπο διαμονής του τέκνου, στους δύο από κοινού. Το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει διαφορετικά, ιδίως να κατανείμει την άσκηση της γονικής μέριμνας μεταξύ των γονέων ή να την αναθέσει σε τρίτον. Για τη λήψη της απόφασής του το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη του τους έως τότε δεσμούς του τέκνου με τους γονείς και τους αδελφούς του, καθώς και τις τυχόν συμφωνίες που έκαναν οι γονείς του τέκνου σχετικά με την επιμέλεια και τη διοίκηση της περιουσίας του. Ο γονέας, στον οποίο δεν έχει ανατεθεί ή άσκηση της γονικής μέριμνας, έχει το δικαίωμα να ζητάει από τον άλλο πληροφορίες για το πρόσωπο και την περιουσία του τέκνου.

Άρθρο 1513 Αστικού Κώδικα:

Στις περιπτώσεις διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή λύσης του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης ή διακοπής της συμβίωσης των συζύγων και εφόσον ζουν και οι δύο γονείς, εξακολουθούν να ασκούν από κοινού και εξίσου τη γονική μέριμνα. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο επιχειρεί τις προβλεπόμενες στην παρ. 1 του άρθρου 1516 του Α.Κ. πράξεις, κατόπιν προηγούμενης ενημέρωσης του άλλου γονέα.

Άρθρο 1514 Αστικού Κώδικα:

Οι διατάξεις του προηγούμενου άρθρου εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις όπου υπάρχει διακοπή της συμβίωσης των συζύγων.

Άρθρο 1514 Αστικού Κώδικα:

1. Κατά παρέκκλιση του άρθρου 1513 του Αστικού Κώδικα, οι γονείς μπορούν με έγγραφο βεβαίας χρονολογίας να ρυθμίζουν, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δύο (2) ετών, διαφορετικά την κατανομή της γονικής μέριμνας και να καθορίζουν τον τόπο κατοικίας του τέκνου τους, τον γονέα με τον οποίο θα διαμένει, καθώς και τον τρόπο επικοινωνίας του με τον άλλο γονέα. 2. Αν δεν είναι δυνατή η από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας, εξαιτίας διαφωνίας των συζύγων και ιδίως αν ο ένας γονέας αδιαφορεί ή δεν συμπράττει σ’ αυτή ή δεν τηρεί την τυχόν υπάρχουσα συμφωνία των γονέων για την άσκηση ή τον τρόπο άσκησης της γονικής μέριμνας ή αν η συμφωνία αυτή ή η άσκηση της γονικής μέριμνας είναι ή έχει καταστεί αντίθετη προς το συμφέρον του τέκνου, καθένας από τους γονείς μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο. 3. Το δικαστήριο μπορεί ανάλογα με την περίπτωση: α) να κατανείμει την άσκηση της γονικής μέριμνας μεταξύ των γονέων, να εξειδικεύσει τον τρόπο άσκησής της στα κατ’ ιδίαν θέματα ή να αναθέσει την άσκηση της γονικής μέριμνας στον ένα γονέα ή σε τρίτο, β) να διατάξει πραγματογνωμοσύνη ή να ληφθεί οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο μέτρο, γ) να διατάξει διαμεσολάβηση ή την επανάληψή της, ορίζοντας συγχρόνως τον διαμεσολαβητή. Για τη λήψη της απόφασής του το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη τους έως τότε δεσμούς του τέκνου με τους γονείς και τους αδελφούς του, καθώς και τις τυχόν συμφωνίες που έκαναν οι γονείς του τέκνου σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας.

Άρθρο 1515 Αστικού Κώδικα:

Η γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του, ανήκει στη μητέρα του. Σε περίπτωση αναγνώρισής του, αποκτά γονική μέριμνα και ο πατέρας, που όμως την ασκεί αν υπάρχει συμφωνία των γονέων κατά το άρθρο 1513 ή αν έπαυσε η γονική μέριμνα της μητέρας ή αν αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους. Με αίτηση του πατέρα, το δικαστήριο μπορεί και σε κάθε άλλη περίπτωση να αναθέσει και σε αυτόν την άσκηση της γονικής μέριμνας ή μέρους της, εφόσον αυτό επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου. Σε περίπτωση δικαστικής αναγνώρισης, στην οποία αντιδίκησε ο πατέρας, αυτός δεν ασκεί γονική μέριμνα ούτε αναπληρώνει τη μητέρα στην άσκησή της, εκτός αν υπάρχει συμφωνία των γονέων κατά το άρθρο 1513. Το δικαστήριο μπορεί, αν το επιβάλλει το συμφέρον του τέκνου, να αποφασίσει διαφορετικά με αίτηση του πατέρα, εφόσον έπαυσε η γονική μέριμνα της μητέρας ή αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους ή υπάρχει συμφωνία των γονέων.

Άρθρο 1515 Αστικού Κώδικα:

Η γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του ανήκει στην μητέρα του. Όταν το τέκνο αναγνωρίστηκε εκούσια ή δικαστικά με αγωγή που άσκησε ο πατέρας, αποκτά γονική μέριμνα και ο πατέρας, την οποία ασκεί από κοινού με την μητέρα. Αν οι γονείς δεν ζουν μαζί, εφαρμόζονται αναλόγως τα άρθρα 1513 και 1514 του Α.Κ. Σε περίπτωση δικαστικής αναγνώρισης, στην οποία αντιδίκησε ο πατέρας, αυτός δεν ασκεί γονική μέριμνα ούτε αναπληρώνει την μητέρα στην άσκησή της, εκτός αν υπάρχει συμφωνία των γονέων. Το δικαστήριο μπορεί, αν το επιβάλλει το συμφέρον του τέκνου, να αποφασίσει διαφορετικά ύστερα από αίτηση του πατέρα.

Άρθρο 1516 Αστικού Κώδικα:

Ο καθένας από τους γονείς επιχειρεί και μόνος του πράξεις αναφερόμενες στην άσκηση της γονικής μέριμνας: 1. όταν πρόκειται για συνήθεις πράξεις επιμέλειας του προσώπου του τέκνου ή για την τρέχουσα διαχείριση της περιουσίας του ή για πράξεις που έχουν επείγοντα χαρακτήρα· 2. όταν πρόκειται για τη λήψη δήλωσης της βούλησης που είναι απευθυντέα προς το τέκνο.
Στις περιπτώσεις διακοπής της συμβίωσης των γονέων, διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου τους, καθώς και όταν πρόκειται για τέκνο γεννημένο χωρίς γάμο των γονέων του, τις αξιώσεις διατροφής που έχει το τέκνο κατά του γονέα, ο όποιος δεν έχει την επιμέλεια του προσώπου του, μπορεί να τις ασκεί αυτός που έχει την επιμέλεια και, αν δεν την έχει κανείς, αυτός με τον οποίο διαμένει το τέκνο.

Άρθρο 1516 Αστικού Κώδικα:

1) Ο καθένας από τους γονείς επιχειρεί και μόνος του πράξεις αναφερόμενες στην άσκηση της γονικής μέριμνας: α) όταν πρόκειται για συνήθεις πράξεις επιμέλειας του προσώπου του τέκνου ή για την τρέχουσα διαχείριση της περιουσίας του ή για πράξεις που έχουν επείγοντα χαρακτήρα, β) όταν πρόκειται για τη λήψη δήλωσης της βούλησης που είναι απευθυντέα προς το τέκνο. 2) Στις περιπτώσεις διακοπής της συμβίωσης των γονέων, διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου τους, καθώς και όταν πρόκειται για τέκνο γεννημένο χωρίς γάμο των γονέων του, τις αξιώσεις διατροφής που έχει το τέκνο κατά του γονέα, ο όποιος δεν έχει την επιμέλεια του προσώπου του, μπορεί να τις ασκεί αυτός που έχει την επιμέλεια και, αν δεν την έχει κανείς, αυτός με τον οποίο διαμένει το τέκνο. Καθένας από τους γονείς μπορεί να ασκεί τις αξιώσεις διατροφής που έχει το τέκνο κατά του άλλου γονέα ή τρίτου.

Άρθρο 1519 Αστικού Κώδικα:

Μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου, που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, απαιτεί προηγούμενη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη οριστική δικαστική απόφαση μετά από αίτημα οποιουδήποτε από τους γονείς. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε πρόσφορο μέσο.

Άρθρο 1519 Αστικού Κώδικα:

Όταν η επιμέλεια ασκείται από τον ένα γονέα ή έχει γίνει κατανομή της μεταξύ των γονέων, οι αποφάσεις για την ονοματοδοσία του τέκνου, για το θρήσκευμα, για ζητήματα της υγείας του, εκτός από τα επείγοντα και τα εντελώς τρέχοντα, καθώς και για ζητήματα εκπαίδευσης που επιδρούν αποφασιστικά στο μέλλον του, λαμβάνονται και από τους δύο γονείς από κοινού. Οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 1510 και του άρθρου 1512 του Α.Κ. εφαρμόζονται και σε αυτή την περίπτωση. Για τη μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, απαιτείται προηγούμενη έγγραφη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη δικαστική απόφαση που εκδίδεται μετά από αίτηση ενός από τους γονείς. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε πρόσφορο μέτρο. Ο γονέας στον οποίο δεν έχει ανατεθεί η άσκηση της γονικής μέριμνας έχει το δικαίωμα να ζητά από τον άλλο πληροφορίες για το πρόσωπο και την περιουσία του τέκνου.

Άρθρο 1520 Αστικού Κώδικα:

Ο γονέας με τον όποιο δεν διαμένει το τέκνο, διατηρεί το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας με αυτό. Οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος. Στις περιπτώσεις των προηγούμενων παραγράφων, τα σχετικά με την επικοινωνία κανονίζονται ειδικότερα από το δικαστήριο.

Άρθρο 1520 Αστικού Κώδικα:

Ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση της, κατά το δυνατό, ευρύτερης επικοινωνίας με αυτό, στην οποία περιλαμβάνεται τόσο η φυσική παρουσία και επαφή αυτού με το τέκνο όσο και η διαμονή του τέκνου στην οικία του. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο οφείλει να διευκολύνει και να προωθεί την επικοινωνία του τέκνου με τον άλλο γονέα σε καθημερινή βάση. Ο χρόνος επικοινωνίας του τέκνου με φυσική παρουσία με τον γονέα, με τον οποίο δεν διαμένει, τεκμαίρεται στο ένα τρίτο του συνολικού, εκτός αν ο γονέας αυτός ζητά μικρότερο χρόνο επικοινωνίας, ή για λόγους, που αφορούν στις συνθήκες διαβίωσης ή στο συμφέρον του τέκνου, επιβάλλεται να καθορισθεί μικρότερος ή μεγαλύτερος χρόνος επικοινωνίας, εφόσον, σε κάθε περίπτωση, δεν διαταράσσεται η καθημερινότητα του τέκνου. Αποκλεισμός ή περιορισμός της επικοινωνίας είναι δυνατός μόνο για εξαιρετικά σοβαρούς λόγους, ιδίως όταν ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο έχει καταδικαστεί αμετάκλητα για ενδοοικογενειακή βία ή για εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής.

Άρθρο 1532 Αστικού Κώδικα:

Αν ο πατέρας ή η μητέρα παραβαίνουν τα καθήκοντα που τους επιβάλλει το λειτούργημά τους για την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου ή τη διοίκηση της περιουσίας του ή αν ασκούν το λειτούργημα αυτό καταχρηστικά ή δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν σ' αυτό, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το ζητήσουν ο άλλος γονέας, οι πλησιέστεροι συγγενείς του τέκνου, ο εισαγγελέας ή και αυτεπαγγέλτως, να διατάξει οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο. Το δικαστήριο μπορεί ιδίως να αφαιρέσει από τον ένα γονέα την άσκηση της γονικής μέριμνας ολικά ή μερικά και να την αναθέσει αποκλειστικά στον άλλο ή, αν συντρέχουν και στο πρόσωπο αυτού οι προϋποθέσεις της προηγούμενης παραγράφου, να αναθέσει την πραγματική φροντίδα του τέκνου ή, ακόμη, και την επιμέλειά του ολικά ή μερικά σε τρίτον ή και να διορίσει επίτροπο. Σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του πρώτου εδαφίου και επίκειται άμεσος κίνδυνος για τη σωματική ή την ψυχική υγεία του τέκνου, ο εισαγγελέας μπορεί να διατάσσει κάθε πρόσφορο μέτρο για την προστασία του, μέχρι την έκδοση της αποφάσεως του δικαστηρίου, στο οποίο πρέπει να απευθύνεται εντός τριάντα ημερών.

Άρθρο 1532 Αστικού Κώδικα:

Αν ο πατέρας ή η μητέρα παραβαίνουν τα καθήκοντα που τους επιβάλλει το λειτούργημά τους για την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου ή τη διοίκηση της περιουσίας του ή αν ασκούν το λειτούργημα αυτό καταχρηστικά ή δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε αυτό, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το ζητήσουν ο άλλος γονέας ή οι πλησιέστεροι συγγενείς του τέκνου ή ο εισαγγελέας, (απαλείφεται η πρόβλεψη για αυτεπάγγελτη διάταξη) να διατάξει οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο. Κακή άσκηση της γονικής μέριμνας συνιστούν ιδίως: 1. η υπαίτια μη συμμόρφωση προς αποφάσεις και διατάξεις δικαστικών και εισαγγελικών αρχών που αφορούν το τέκνο ή προς την τυχόν υπάρχουσα συμφωνία των γονέων για την άσκηση της γονικής μέριμνας, 2. η διατάραξη της συναισθηματικής σχέσης του τέκνου με τον άλλο γονέα και την οικογένειά του και η με κάθε τρόπο πρόκληση διάρρηξης των σχέσεων του τέκνου με αυτούς, 3. η υπαίτια παράβαση των όρων της συμφωνίας των γονέων ή της δικαστικής απόφασης για την επικοινωνία του τέκνου με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει και η με κάθε άλλο τρόπο παρεμπόδιση της επικοινωνίας, 4. η κακή άσκηση και η υπαίτια παράλειψη της άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας από τον δικαιούχο γονέα, 5. η αδικαιολόγητη άρνηση του γονέα να καταβάλλει τη διατροφή που επιδικάστηκε στο τέκνο από το δικαστήριο ή συμφωνήθηκε μεταξύ των γονέων, 6. η αμετάκλητη καταδίκη του γονέα για ενδοοικογενειακή βία ή για εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής.

Το δικαστήριο, στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου, δύναται να αφαιρέσει από τον υπαίτιο γονέα την άσκηση της γονικής μέριμνας ή την επιμέλεια ολικά ή μερικά και να την αναθέσει αποκλειστικά στον άλλο γονέα, καθώς επίσης να διατάξει κάθε πρόσφορο μέτρο προς διασφάλιση του συμφέροντος του τέκνου. Εφόσον συντρέχουν στο πρόσωπο και των δύο γονέων οι προϋποθέσεις της παρ. 2, το δικαστήριο μπορεί να αναθέσει την πραγματική φροντίδα του τέκνου ή ακόμα και την επιμέλειά του ολικά ή μερικά σε τρίτο ή και να διορίσει επίτροπο. Σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 1 και επίκειται άμεσος κίνδυνος για τη σωματική ή τη ψυχική υγεία του τέκνου, ο εισαγγελέας διατάσσει κάθε πρόσφορο μέτρο για την προστασία του, μέχρι την έκδοση της απόφασης του δικαστηρίου, στο οποίο πρέπει να απευθύνεται εντός ενενήντα ημερών, με δυνατότητα αιτιολογημένης παράτασης κατά ενενήντα επιπλέον ημέρες.

bottom of page